Gazon beluchten

Gazon beluchten – wat houdt het in?

Beluchten is het proces van gaten prikken in het gazon om de lucht in de grond te laten binnendringen. Alle wortels van landplanten hebben luchttoevoer nodig, omdat die helpt bij het opnemen van water en voedingsstoffen. Waar de lucht niet vrij de grond kan binnendringen, doordat de gronddeeltjes te dicht op elkaar zijn gedrukt, functioneren de wortels slecht en gaat het gras snel achteruit. Grond waar de lucht niet meer in kan, noemt men dichtgeslagen grond.

Hoe kan grond dichtslaan en wat zijn de gevolgen?

Op gazons vindt men meestal slechts plaatselijk een sterke verdichting, bijvoorbeeld waar de krantenjongen en postbode een stukje afsnijden over het gras. Een zekere mate van verdichting kan ook ontstaan door het gewicht van de maaimachine na een heel seizoen regelmatig maaien.

Verdichting van het gazon zorgt voor twee effecten:

  • Opeenhoping van kooldioxide
  • Water kan niet naar de wortels

Opeenhoping van kooldioxide

Kooldioxide ontstaat in de grond doordat er geen frisse lucht bij de wortels kan komen. Hierdoor wordt de opname van vocht en voedingsstoffen door de wortels beperkt. Bij warm, droog weer kan het gebeuren, dat de hoeveelheid water die de wortels kunnen opnemen niet voldoende is om het verlies door verdamping via het blad te compenseren. Het gras zal verzwakken, op den duur bruin worden en doodgaan. Ook al lijkt het genoeg water te krijgen.

Water kan niet naar de wortels

Ten tweede voorkomt de verdichting dat het water vrij naar de wortels kan lopen. En zo kan de eigenaar van het gazon bij het sproeien worden misleid, doordat er water op het oppervlak staat. Hij denkt dat hij genoeg water heeft gegeven, terwijl in feite het meeste water is weggelopen naar de paden en bloemperken. Bovendien kan bij nat weer regenwater aan het oppervlak blijven staan in plaats van weg te zakken. Dit verhindert nog meer het binnendringen van lucht, wat weer de verbreiding van mos en het ontstaan van een viltige laag bevordert.

Wanneer moet u het gazon beluchten?

Slechts enkele gazons vragen elk jaar om geheel belucht te worden, maar de meeste hebben wel een paar plekken die men voortdurend in de gaten moet houden. Belucht steeds als de grasmat niet zo mooi meer is. Doe dat vooral op plekken waar kinderen spelen, plekken die vol mos zitten en waar het gras bij droog weer bruin wordt.

Als u een nieuw ingezaaid gazon heeft, dan kunt u het de eerste jaren beluchten om een goede wortelgroei en een duurzame kruimelstructuur van de grond te bevorderen. Doet u dit niet, dan kan er drassigheid op bepaalde plekken optreden. Dit zal met name gebeuren op plaatsen waar grondlagen verstoord zijn of waar klei in de ondergrond is losgekomen. Jong gras zal daar onder lijden.

Belucht in het voorjaar en de zomer plaatselijk verdichte stukken met een greep of beluchter met massieve tanden. Herhaal deze behandeling zo nodig elke vier of vijf weken als de grond vochtig is. Het liefst bij koel, regenachtig weer. Sproei erna. In de zomer kan men ook een prikrol gebruiken om iets dichtgeslagen oppervlakken los te maken en het binnendringen van vocht te verbeteren.

In september voert men de diepere en meer algehele beluchting uit, waaronder die met holle tanden. Dit geldt als onderdeel van het renovatieprogramma in de herfst, waarbij men eerst uitharkt en dan compostaarde strooit. Overtuigt u ervan dat de grond vochtig is, omdat het dan gemakkelijker gaat. In de winter kan men plaatselijk prikken als het nodig is om niet wegzakkend water kwijt te raken.

Welke gereedschappen zijn er om het gazon te beluchten?

Er zijn verschillende gereedschappen om te beluchten. Sommige daarvan doen niet veel meer dan in de grond prikken. Dit kan in de zomer nuttig zijn om een iets dichtgeslagen oppervlak los te maken, zodat regen of sproeiwater beter indringt, maar ze zijn niet veel waard als het om echte verdichting gaat. Kies gereedschappen die tenminste 7,5 cm en liefst 10-15 cm indringen.

  • Gewone geep, voor kleine stukjes heel bruikbaar.
  • Beluchters met holle tanden

Gewone geep

Zet hem achterstevoren in de grond om hem verticaal erin te krijgen. Trap hem in de grond met de voet en wrik hem dan heen en weer. Dat zal de gaten wat groter maken en het toch mogelijk maken de greep er weer uit te trekken zonder het oppervlak van het gazon te beschadigen. Maak elke set gaatjes 10-15 cm van elkaar, waarbij men achteruit werkt om dichttrappen van de al beluchte grasmat te voorkomen.

Beluchters met holle tanden

Als de grond zwaar of drassig is, zijn beluchters met holle tanden beter. Elke holle tand haalt een pijpje grond eruit, dat eruit gedrukt wordt als men hem er weer insteekt. Dit verbetert de verdichting doordat de grond kan uitzetten. De gaatjes werken als toegangskanaaltjes voor lucht en water en stimuleren nieuwe groei van de wortels. Als men klaar is met beluchten, veegt men de pijpjes grond weg en strooit van een laagje zandige aarde over het gazon dat in de gaatjes wordt geveegd. Dit geeft blijvende kernen van meer water- en luchtdoorlatend materiaal in de grond.

Waar op grote schaal verdichting optreedt, kan men machines op wielen kopen of huren. Deze worden of met de hand of met een machine voortbewogen en hebben meestal verwisselbare, dichte of holle of platte (wigvormige) tanden. Deze laatste maken een smalle lange insnijding, die de wortels snoeit en hun groei stimuleert.