Wat is de bedoeling met het ‘enten’ van water?
In een vijver die net met water gevuld is, zullen nog geen bacteriën en ander zogenaamd ‘klein waterleven’ aanwezig zijn. Om dit waterleven toch snel in de vijver te krijgen, moeten we dat ergens anders vandaan halen en daar de vijver mee ‘enten’. We halen daarvoor bijvoorbeeld water uit een gezonde vijver. Bij bepaalde tuincentra is deze watercultuur zelfs te koop. Halen we het uit een vijver, zorg er dan wel voor dat daar geen ziekten in aanwezig zijn. Ziekten uit een andere vijver overbrengen, is het laatste waar we behoefte aan hebben. Koop de watercultuur bij voorkeur bij dezelfde firma waar ook de waterplanten gekocht zijn. Tijdens het vervoer moet het water koel blijven. Het ‘kleine waterleven’ is namelijk zwak. Het kan ook niet tegen grote veranderingen en daarom doen we het thuis in een emmer en voegen daarom het half uur water uit de vijver aan toe. De emmer wordt steeds met de helft van de hoeveelheid water dat erin zit aangevuld. Na 6 uur kan het in de vijver gedaan worden. Heeft u een folievijver aangelegd, dan moet u minstens 4 weken wachten voordat de vijver geënt wordt. Eerst moeten namelijk de schadelijke gassen uit de folie verdwenen zijn.
Wat is de functie van watervlooien in de vijver?
Watervlooien zijn belangrijk voor de helderheid van het water in een vijver. Ze eten algen en plantenresten en reinigen zo het water. Ze komen in talloze sloten, meren en plassen voor. Tijdens een periode met veel zon, zitten ze vooral aan het oppervlakte van het water. Daar zijn ze als grote wolken zichtbaar wat het water een rode of grijze kleur geeft. Ze zijn op die plekken makkelijk te vangen. Ook dan is het natuurlijk weer oppassen geblazen dat er geen ziekten in de vijver worden gebracht. We moeten speciaal letten op de karperluis. Dit zijn parasieten van vissen die nogal eens samen met de watervlooien gevangen worden. Karperluis is licht van kleur en lijkt op een schub van een vis, maar dan met pootjes. Watervlooien zijn ook te koop, maar nogal duur. Vissen zijn dol op watervlooien en als deze dan ook in de vijver zwemmen, zullen de watervlooien snel verdwenen zijn. We moeten ze dan ook regelmatig aanvullen.
Wat te doen met afgestorven plantendelen?
De afgestorven delen van de waterplanten mogen niet verwijderd worden. Het afsterven van delen van de planten hoort bij het natuurlijke proces van een vijver. Als we die delen zouden verwijderen, zouden de nuttige bacteriën daar ernstig onder lijden. Juist als de winter in aantocht is, is het belangrijk dat de bacteriën veel voedsel vinden en zich sterk vermenigvuldigen. De bacteriën zetten de rottende plantendelen weer om in voedingsstoffen voor de planten. Vooral de mineralen en zouten die in de bladeren opgeslagen zijn, komen weer vrij en daar doen de levende planten hun voordeel mee. Wat wel verwijderd moet worden, is het grootste gedeelte van de bladeren die van de bomen afvallen en in de vijver terechtkomen. Een beetje bladval in de vijver is niet erg. Bij sommige vijvers is het raadzaam er in het najaar een net over te spannen. Dat net vangt dan de bladeren op zodat de vijver schoon blijft.
Kunnen bladeren in de vijver kwaad?
Zoals al in de vorige vraag opgemerkt, is het in het algemeen waar dat een klein beetje bladval in de vijver geen kwaad kan. Er zijn echter bladeren die onder geen bedding met het water in aanraking mogen komen. Ze hebben namelijk funeste gevolgen voor het biologisch evenwicht in het water. Een goed voorbeeld vormen de bladeren van de eik. Als deze bladeren gaan rotten in het water van de vijver zullen ze dat water snel verzuren. Bij een aantal mensen zegt de term ‘looizuur’ misschien nog iets. Dat looizuur werd voeger uit schillen van eikenhout gemaakt. Dat proces vindt ook in de vijver plaats als er teveel eikenbladeren invallen. Het water zal snel gaan stinken en al het leven gaat dood. De vijver moet dan leeggepompt worden en we moeten hem weer helemaal van voren af aan opbouwen. Naast de eik zijn ook de bladeren van de volgende bomen giftig voor de vijver: de paardenkastanje, de notenboom en de blauwe regen.
Moet een vijver ‘opgeschoond’ worden?
Bij het ‘opschonen’ van de vijver geven we deze als het ware een servicebeurt. Dat doen we bij voorkeur eind maart. Het mag dan beslist niet (ook niet licht) vriezen. Het duurt namelijk vrij lang voordat het water weer op temperatuur is en dan groeien de planten niet. Zouden we deze tijdens het opschonen beschadigd hebben, dan duurt het te lang voordat ze deze beschadiging overwonnen hebbe. Vooral in jonge vijvers zal het bacterieleven nog niet optimaal zijn waardoor nog onverteerde, rottende bladeren aanwezig zijn. Al deze bladeren dienen te worden verwijderd. Doe dit zo voorzichtig mogelijk om vooral de groeineuzen van de planten niet te beschadigen. Verwijder ook de draadalgen, die vaak aanwezig zijn en maak de groeineuzen van de planten vrij van allerhande materialen. Drijvende bladeren worden verwijderd met een grofmazig schepnet of een draadhark. Het ‘opschonen’ moet rustig en met overleg gebeuren waarbij voorkomen dient te worden dat vissen of kikkers eruit geschept worden.
Hoe slecht is de combinatie van vijver en kroos?
Kroos behoort tot die planten die we liever niet in een vijver zien. Deze plantjes worden soms zelfs te koop aangeboden, maar het wordt ten sterkste aangeraden daar in te trappen. In korte tijd zullen ze een gezonde vijver overwoekeren waarbij de krooslaag wel 3 cm dik kan worden. Het wateroppervlak wordt zo afgesloten waardoor de zuurstofplanten zullen afsterven wegens gebrek aan zonlicht. Vissen zullen het dan ook moeilijk krijgen door een gebrek aan warmte en zuurstof. Soms zitten er kroosplantjes op de waterplanten die u koopt of krijgt. Controleer deze planten dan ook nauwkeurig en spoel ze goed schoon voordat ze in de vijver gaan. Soms lijkt er spontaan kroos in de vijver op te komen. Dat is eendenkroos; de naam verklaart al veel. Het zijn echter niet alleen eenden die deze plantjes met hun veren verspreiden, andere vogels die in sloten en plassen een bad nemen doen het ook. Ziet u kroos in de vijver liggen, verwijder dat dan direct.
Wat zijn algen?
Algen zijn eigenlijk heel primitieve planten. Ze bevatten ook het vermogen tot fotosynthese en dragen dus, net als de andere planten, bij tot de zuurstofproductie. Op zich zijn algen daarom best nuttig. Er is echter één groot probleem met algen en dat is dat ze zich plotseling explosief kunnen vermeerderen. Dat wordt algenbloei genoemd. Het zonlicht kan dan niet meer tot de onderwaterplanten doodringen wat rampzalig voor de vijver is. Soms gebeurt dit zo snel dat na een fikse onweersbui het water in de vijver al groen is en een dag later de vijver één ondoorzichtige, groene ellende is geworden. Algen zijn te onderscheiden in zweefalgen, draadalgen en kiezelalgen. De zweefalg veroorzaakt de grootste problemen omdat deze zich namelijk het snelst kan vermenigvuldigen. De draadalgen hebben veel zonlicht nodig en groeien dan ook minder snel. Ze zijn daarnaast ook makkelijk uit het water te verwijderen in tegenstelling tot de zweefalgen.
Wat zijn kiezelalgen?
Kiezelalgen zijn algen die er, als ze volwassen zijn, uitzien als druiven. Deze algen ontstaan vaak in tijden dat de zuurstofplanten niet voldoende zuurstof kunnen aanmaken. Dat komt nogal eens voor bij donker, regenachtig weer. De vijver wordt dan donkerder van kleur en er zullen zich nitraten in het water vormen. Er komen in de bodem meer bacteriën die ook nog harder gaan werken en er ontstaat een gunstige omgeving voor de kiezelalgen. Vooral in de afwezigheid van licht kunnen ze zich dan explosief vermeerderen. Op zich is dat niet zo ernstig. Bij nachtvorst sterven ze af en worden dan door de bacteriën omgezet in voedingsstoffen. Kiezelalgen vertellen iets over de toestand van het water. Groene druiven duiden op zuurstofrijk water en blauwe druiven ontstaan in sterk verontreinigd water. In dat laatste geval is het zaak het water te testen om te achterhalen wat de oorzaak is.
Stuifmeel op de vijver is schadelijk?
Als er in het voorjaar veel bloesems in de buurt van de vijver staan, kan er een laag stuifmeel op de vijver gevormd worden. Vooral de ceder en de taxus produceren veel stuifmeel. Als we in het voorjaar tegen deze planten tikken, zullen er grote stofwolken stuifmeel vrijkomen. Auto’s, tuinen en vijvers kunnen daar dan door bedekt worden. Niet iedereen herkent dat als stuifmeel en het wordt dan ook nogal eens voor aangewaaid Saharazand uitgescholden. Het is echter stuifmeel dat door de oppervlaktespanning van het water op de vijver blijft liggen. Tijdens een fikse regenbui zakt het naar de bodem. Het is niet nodig het te verwijderen. Stuifmeel bevat veel eiwitten en het is dus een goede bemesting voor de bodem.
Wat is er voor dierlijk leven dat op de vijver afkomt?
Als u er een beetje op let zult u er van staan te kijken wat er allemaal op de vijver afkomt. Al na korte tijd verschijnen er schaatsenrijders op het water. Dat zijn insecten met drie pootjes die over het water schuiven. Het achterste pootje dient daarbij als roer. Ook de waterkever, die groen en zwart gekleurd is, dient zich snel aan. Daarna volgen meestal andere waterinsecten zoals schrijvertjes, vlokreeften en eendagsvliegen. Deze eendagsvliegen leggen eitjes op het water en sterven dan snel. Uit deze eitjes komen de nimfen die een jaar in het water leven voordat ze vlieg worden. Het zijn planteneters die met weinig tevreden zijn en dus weinig schade aanrichten. Als deze insecten in de vijver zitten, kunnen er vanzelf kikkers opduiken die dergelijke hapjes wel lekker vinden. De soort die meestal gevonden wordt, is de bruine kikker. Ze komen veelal uit naburige vijvers. Ze zijn in de regel honkvast, maar een vijver in de buurt willen ze nog weleens bezoeken en soms blijven ze er zelfs hangen.
Is een geelgerande waterkever schadelijk?
De geelgerande waterkever onderscheidt zich van andere waterkevers doordat er een duidelijke gele rand rond het schild zit. Het mannetje is zwart en bijna glad terwijl het vrouwtje donkerbruin is en groeven op het schild heeft. Het is een echte vleeseter die er niet voor terug schrikt grote vissen aan te vallen en daar stukjes vlees uit te happen. Kleinere dieren vormen voor hem helemaal geen probleem, die slikt hij in één keer in. De larve van deze kever is bijkans nog vraatzuchtiger. Deze spuit een bepaalde stof in een kleine wond van een prooidier waardoor het weefsel rond de wond oplost. Vervolgens zuigt de larve het wondje uit waardoor deze groter wordt. Een volwassen larve kan per dag wel 10 vissen van 4 cm lengte leegzuigen. Het is dan ook altijd zaak de waterkevers die in de vijver zitten te vangen. Op zich is dat niet zo moeilijk omdat ze regelmatig naar boven moeten komen om lucht in te ademen. Vang ze met een fijnmazig schepnet en verwijder ze uit de vijver. Het is beter de aangevreten vis ook te vangen met alle larven en insecten die er omheen zwemmen. Deze vis kunt u beter doden omdat hij toch ten dode opgeschreven is en een infectiebron voor de vijver vormt.
Is het waar dat rupsen aan de vijverfolie eten waardoor gaten ontstaan?
Uit onderzoek is gebleken dat de rups van de kroosvlinder kleine gaatjes in de vijverfolie boort waardoor de waterstand geleidelijk zakt. Waarom de rupsen dat precies doen, is nog niet helemaal bekend, al worden er achter de gaatjes wel vaak sporen van zich verpoppende rupsen aangetroffen. De rupsen eten bij voorkeur kroos. Het water zakt geleidelijk omdat de larven een paar centimeter onder de waterlijn gaatjes in de folie maken. Als de waterspiegel daalt, dan dalen de larven mee en maken enkele centimeters lagen weer gaatjes. Uiteindelijk blijft van de vijver niet veel meer over dan een vergiet. Zitten die rupsen in de vijver dan is het het beste om roofvissen in te zetten. Zolang die afwezig zijn, kunnen de rupsen ongestoord doorknagen. Vissen die gebruikt kunnen worden zijn de stekelbaars, de goudwinde en de zonnebaars.
